Chiều ngày 25/8/2025, tại hội trường Tầng 10, tòa nhà văn phòng An Phú, số 24 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Hà Nội, Viện Nghiên cứu chiến lược kinh tế (The Institute for Economic Strategy Studies – IESS) tổ chức tọa đàm khoa học với chủ đề “Kinh tế nhà nước: Lý luận và thực tiễn”
Dự tọa đàm có các chuyên gia, nhà khoa học, chính khách đến từ các cơ quan, trường đại học, viện nghiên cứu, hiệp hội trong lĩnh vực kinh tế, tài chính và khoa học công nghệ: PGS.TS. Nguyễn Văn Thạo, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; GS. Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội, Viện trưởng Viện nghiên cứu Pháp luật và xã hội; TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương; PGS. TS. Vũ Văn Phúc, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; PGS. TS. Nguyễn Minh Khải, nguyên Phó giám đốc Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng; TS. Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch Hiệp hội tư vấn tài chính Việt Nam; PGS. TS. Bùi Quang Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Khoa học kinh tế Việt Nam; TS. Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin CN&TM – Bộ Công Thương; ThS. Nguyễn Tử Quảng, Chủ tịch Tập đoàn Bkav…
PGS.TS. Lê Bộ Lĩnh, Viện trưởng IESS phát biểu khai mạc, báo cáo đề dẫn và tóm tắt báo cáo trung tâm với các nội dung: (i) Tổng hợp các vấn đề lý luận về vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường; (ii) Quan điểm của các trường phái kinh tế (cổ điển, Keynes, thể chế, tân cổ điển, tự do mới…) về kinh tế nhà nước; (iii) Phân tích kinh nghiệm quốc tế về cải cách doanh nghiệp nhà nước và cơ chế quản trị, nhất là các nước có sự tương đồng với Việt Nam về thể chế chính trị, điều kiện kinh tế, vị trí địa lý, văn hóa…; (iv) Thực trạng và thách thức đối với kinh tế nhà nước tại Việt Nam hiện nay; (v) Khuyến nghị chính sách nhằm cải cách khu vực kinh tế nhà nước của Việt Nam.
Tại tọa đàm, các đại biểu, khách mời đã thảo luận cởi mở và đưa ra những góc nhìn đa chiều, làm rõ những vấn đề được nêu ra trong Báo cáo trung tâm như: (i) TS. Nguyễn Đình Cung và GS. Nguyễn Văn Thạo đều có cùng quan điểm cho rằng khái niệm kinh tế nhà nước ở Việt Nam còn lẫn lộn với vai trò nhà nước, quản lý nhà nước và doanh nghiệp nhà nước; các chính sách hiện nay thiên về hình thức hơn là giải quyết vấn đề thực chất cho doanh nghiệp và người dân; vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước không phải là đương nhiên, mà cần được xây dựng bằng điều kiện, chính sách phù hợp; đưa ra một số kiến nghị nhằm thúc đẩy doanh nghiệp nhà nước như: Thu hẹp đầu mối xuống dưới 100 doanh nghiệp nhưng quy mô lớn hơn; tự chủ theo cơ chế thị trường, không hành chính hóa; được giao nhiệm vụ dẫn dắt công nghệ, chuỗi giá trị; đầu tư mạnh cho R&D, tái đầu tư lợi nhuận thay vì nộp hết ngân sách; trọng dụng nhân tài với chế độ đãi ngộ và môi trường làm việc phù hợp; (ii) TS. Vũ Văn Phúc cho rằng khái niệm kinh tế nhà nước hiện nay là quá rộng, bao gồm cả tài sản quốc gia; môi trường kinh tế chưa thực sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế. TS. Vũ Văn Phúc kiến nghị một số nội dung: Chỉ nên coi doanh nghiệp nhà nước là một thành phần kinh tế ngang hàng với kinh tế tư nhân, hợp tác xã, gọi là kinh tế công hoặc kinh tế quốc doanh; toàn bộ đất đai, tài nguyên, tài sản quốc gia thuộc sở hữu toàn dân – Nhà nước quản lý, không gộp vào thành phần kinh tế nhà nước; doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế có thể tiếp cận nguồn lực quốc gia thông qua thuê/mua hoặc Nhà nước đặt hàng; (iii) GS. Nguyễn Hữu Ninh cho rằng nhân lực khoa học công nghệ trong nước hiện rất dồi dào nhưng để lãng phí, thiếu cơ chế sử dụng và đãi ngộ nhân tài; nhấn mạnh doanh nghiệp nhà nước phải gắn với khoa học – công nghệ lõi (như Viettel) để thực hiện đúng sứ mệnh dẫn dắt…
Buổi tọa đàm khoa học diễn ra trong không khí hết sức thẳng thắn và cởi mở, để lại những ấn tượng hết sức tốt đẹp đối với đại biểu, khách mời cũng như cán bộ của Viện, góp phần đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, nâng cao vị thế và định hình bản sắc riêng của Viện IESS./.
